Natuurgebieden, verbonden door de Buurserbeek.
De natuurgebieden in Haaksbergen zijn totaal verschillend. Drie van de vier hebben de status van Natura 2000 gebied. Dit betekent dat er zodanig bijzondere dier of plantensoorten zijn aangetroffen dat deze gebieden een bijzondere bescherming genieten om hun natuurwaarden te behouden. We onderscheiden de natte heidegebieden Buurserzand en Witte Veen (Natuurmonumenten) en het hoogveengebied Haaksbergerveen (Staatsbosbeheer).
Voor de Natura 2000 gebieden zijn beheerdoelen vastgesteld en de beheerorganisaties werken eraan om die stapsgewijs en in de loop van meerdere jaren te bereiken
Her landgoed Het Lankheet is privébezit, maar wordt wel als een natuurgebied beheerd. In het landgoed zijn er interessante activiteiten op het gebied van waterzuivering, graslandbeheer en cultureel erfgoed.
Hieronder treft u een korte kenschets van de verschillende natuurgebieden als een inleiding op de op deze site opgenomen katernen over de natuurgebieden. De schrijvers hopen de bezoekers van deze gebieden hiermee wat meer inzicht in de achtergronden van ontstaan en beheer van deze gebieden te kunnen geven. Dit onder het motto: “Hoe meer je weet, hoe meer je ziet en geniet “.
Het Witte Veen.
Dit gebied is vooral toegankelijk via de in Duitsland gelegen Haarmühle. Uiteraard zijn er ook andere toegangswegen nabij het kerkdorp Buurse. Het is een afwisselend gebied met waardevolle leefgemeenschappen van (hoog)veen, natte heide, soortenrijke vennen en natuurlijke bosontwikkelingen op zandgrond. In het gebied komen veel bijzondere en waardevolle planten, broedvogels, dagvlinders, libellen en amfibieën (kikkers en salamanders) voor. Het is zeker de moeite waard om dit gebied te bezoeken. Een interessante route is de blauwe route van Natuurmonumenten, die begint bij de Haarmühle.
Voor het openhouden van het gebied en de noodzakelijke begrazing worden jaarrond Hereford runderen ingezet. Deze runderen zijn niet agressief naar mensen toe. Wel is het van belang om afstand te houden en vooral niet tussen de kalveren en hun moeders te komen. Mooie wandelroute
is de bij de Haarmühle beginnende blauwe route van Natuurmonumenten.
Qua historie is de galgenbult aan de oude Hessenweg vermeldenswaard.
Het Buurserzand.
In dit gebied hebben de laatste jaren grote ingrepen plaatsgevonden om de grondwaterstand te verhogen.
Hetgebied is vanuit verschillende hoeken te benaderen. De mooiste toegangspoort is vanaf het bezoekerscentrum de Wakel van Natuurmonumenten. Het Buurserzand is een gevarieerd open heidegebied met goed ontwikkelde leefgemeenschappen van natte en zompigedopheide en direct daarnaast droge struikheide , stuifzanden, jeneverbesstruwelen, vennen en bossen.Vermeldenswaard zijn de Steenhaarplassen, het Rietschot, het Meujenboersvenmet de orchideeënweide.Cultuurhistorisch interessant zijn het rond 1840 gebouwde boerderijtje De Bommelas ( niet open gesteld ) en het nabij Haaksbergen gelegen Galgenslat, waar in een ver verleden de galg stond opgesteld . Het schilderachtige Buursermeertje is eind negentiende eeuw gegraven. Tussen dit meertje en de Bommelas zien we in het landschap nog een oude markesteen.
De voor het in stand houden van de heide noodzakelijke begrazing gebeurt in de maanden april tot oktober in dit gebied door Hereford runderen. Deze runderen zijn niet agressief naar mensen toe. Wel is het van belang om afstand te houden en vooral niet tussen de kalveren en hun moeders te komen. Mooie wandelroutes zijn de oranje en de gele route van Natuurmonumenten.
Het Haaksbergerveen.
Dit gebied is een zogenoemd afgetakeld hoogveen. Hoogveen bedekte zo’n 3000 jaar geleden grote delen van Nederland. Het is een opeenstapeling van steeds weer nieuwe lagen veenmos. Ieder nieuwe laag groeide op het water dat de onderliggende laag vast hield. En zo ontstond een eindeloos golvend landschap met wat gras, heide en alleen bomen en struiken waar het veenmos niet groeide.
Hoewel veel van het oorspronkelijke hoogveen als turf is afgegraven zijn er toch nog stukken die een indruk geven hoe zo’n hoogveenvlakte er moet hebben uitgezien. Het gebied is toegankelijk vanaf een drietal parkeerplaatsen. In het gebied komen bij het hoogveengebied behorende planten, broedvogels, dagvlinders, libellen en amfibieën (kikkers en salamanders) en zelfs vissen (de modderkruiper) voor. Vermeldenswaard is verder het voorkomen adders en de levendbarende zandhagedis.
Langs het vlonderpad treft u een zogenaamde hoogveenkern van weer groeiend veenmos aan. De cultuurhistorie blijft beperkt tot de zogenaamde Jurisdictiepaal en de andere palen op de grens met Duitsland. De begrazing van het gebied wordt verzorgd door een schaapskudde die afkomstig is van de nabijgelegen schaapskooi het Horstervennehoes. Bij de schaapskooi vindt u een informatiecentrum waar veel informatie over schapen en het veen beschikbaar is.
Het Lankheet.
Het landgoed Het Lankheet kent in tegenstelling tot de andere gebieden een grote verscheidenheid aan landschapstypen. Men vindt er boerderijen met prachtige hoge essen, oude loof- en naaldbossenen heidevelden met de zo typisch Twentse vennen en moerassen. De begrazing van de heidevelden gebeurt hier door een eeuwenoud aan het zeer ruwe voer aangepast koeienras, de heidekoe. Ook hier geldt houdt afstand en zorg dat je niet tussen kalf en moeder komt. En daarnaast zijn er diverse op duurzaamheid gerichte initiatieven. De middeleeuwse vloeiweiden zijn hersteld. Nabij de Veddersbrug is de oude loop van de Buurserbeek hersteld om hooiwinning voor biologische veeteelt mogelijk te maken en bloemrijke weiden te laten ontstaan.
De rietvelden zijn ooit opgezet als een onderzoeksproject voor de zuivering van water van de Buurserbeek.Er zijn kunstwerken aangelegd zoals de rustieke Kidney Pools. Nabij de watermolen is er sluizensysteem voor de rondvaarten met de naar oorspronkelijk model herbouwde Buurserpot, genaamd de Waterspreeuw. Mooie wandelroute is de bij de Lankheterbrug beginnende en met bordjes aangegeven vloeiweidenroute.